Za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości:

• 100% wynagrodzenia – za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających:

–  w nocy,

– w niedzielę i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,

– w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,

• 50% wynagrodzenia – za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż wymienione powyżej.

Obliczanie podstawy dodatków

Wynagrodzenie stanowiące podstawę obliczania dodatku, obejmuje wynagrodzenie pracownika wynikające z jego osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagrodzenia – 60% wynagrodzenia.

• Wynagrodzenie określone w stałej miesięcznej stawce – stawkę tę należy podzielić przez liczbę godzin pracy, przypadających do przepracowania w danym miesiącu (zgodnie z art. 130 K.p.),
• wynagrodzenie określone według stawki godzinowej – stawkę godzinową mnożymy przez odpowiednią stawkę procentową (50% lub 100%),
• wynagrodzenie określone według zmiennych składników wynagrodzenia – wynagrodzenie dzieli się przez liczbę godzin przepracowanych przez pracownika w okresie, z którego ustala się wynagrodzenie.

Co należy rozumieć przez „normalne wynagrodzenie”. Zgodnie z wyrokiem SN z dnia 3 czerwca 1986r., I PRN 40/86 przez „normalne wynagrodzenie” należy rozumieć takie wynagrodzenie, które pracownik otrzymuje stale i systematycznie, a więc obejmujące zarówno wynagrodzenie zasadnicze wynikające ze stawki osobistego zaszeregowania, jak i dodatkowe składniki wynagrodzenia o charakterze stałym, jeżeli na podstawie obowiązujących w zakładzie pracy przepisów płacowych pracownik ma prawo do takich dodatkowych składników.

Do „normalnego wynagrodzenia” wliczamy: dodatki funkcyjne, stażowe, za pracę w warunkach szkodliwych, premie które maja charakter stały i nie są uzależnione od osiągnięcia określonych wyników.

Przykład

Pracownik zatrudniony w systemie podstawowym od poniedziałku do piątku po 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy. Pracownik w lipcu 2017r. świadczył  pracę codziennie w godzinach od 8:00 do 16:00.W piątek został w pracy po godzinach i pracował do godziny 19:00. Z tego tytułu przysługuje mu wynagrodzenie wraz z 50% dodatkiem za 3 godziny pracy, wynikające z przekroczenia dobowej normy czasu pracy. Wynagrodzenie pracownika określone jest w stawce godzinowej w wysokości 20 zł za jedną godzinę przepracowaną.

Dane do obliczeń:

• liczba godzin pracy w lipcu: 168h
• liczba przepracowanych godzin nadliczbowych: 3 (z 50% dodatkiem)
• wynagrodzenie zasadnicze 3 360 zł (168h x 20 zł)
• premia regulaminowa: 200 zł

Obliczamy wynagrodzenie za jedną godzinę pracy nadliczbowej:

• (3 360zł +200zł) = 3 560zł : 168h = 21,19 zł.
• 21,19 zł x 3h nadliczbowe = 63,57 zł

Obliczamy dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych:

• 20 zł x 50% =10 zł
• 10zł x 3h nadliczbowe = 30 zł

Obliczamy łączne wynagrodzenie  za pracę w godzinach nadliczbowych:

63,57 zł („normalne wynagrodzenie”) + 30,00 zł (50% dodatek) =  93,57 zł

Przykład

Pracownik zatrudniony w systemie podstawowym od poniedziałku do piątku po 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy. Pracownik w lipcu 2017r. świadczył  pracę codziennie w godzinach od 8:00 do 16:00.W piątek został w pracy po godzinach i pracował do godziny 19:00. Z tego tytułu przysługuje mu wynagrodzenie wraz z 50% dodatkiem za 3 godziny pracy, wynikające z przekroczenia dobowej normy czasu pracy. Wynagrodzenie pracownika określone jest w stałej miesięcznej stawce.

Dane do obliczeń:

• liczba godzin pracy w lipcu: 168h
• liczba przepracowanych godzin nadliczbowych: 3 (z 50% dodatkiem)
• wynagrodzenie zasadnicze 2 500 zł

Obliczamy wynagrodzenie za jedną godzinę pracy nadliczbowej:

• 2 500 zł : 168h = 14,88 zł.
• 14,88 zł x 3h nadliczbowe = 44,64 zł

Obliczamy dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych:

• 2 500 zł : 168h = 14,88 zł
• 14,88 zł x 50% = 7,44 zł (50% dodatek)
• 7,44 zł x 3h nadliczbowe = 22,32 zł

Obliczamy wynagrodzenie  w godzinach nadliczbowych:

44,64 zł („normalne wynagrodzenie”) + 22,32 zł (50% dodatek) =  66,96 zł

Przykład

Pracownik zatrudniony w systemie podstawowym od poniedziałku do piątku po 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy. Pracownik w lipcu 2017r. świadczył  pracę codziennie w godzinach od 8:00 do 16:00.W piątek został w pracy po godzinach i pracował do godziny 19:00. Z tego tytułu przysługuje mu wynagrodzenie wraz z 50% dodatkiem za 3 godziny pracy, wynikające z przekroczenia dobowej normy czasu pracy.  Wynagrodzenie pracownika określone jest w stałej miesięcznej stawce.

Dane do obliczeń:

• liczba godzin pracy w lipcu: 168h
• liczba przepracowanych godzin nadliczbowych: 3 (z 50% dodatkiem)
• wynagrodzenie zasadnicze 2 500 zł
• dodatek stażowy: 2 500 zł x 10% = 250 zł
• premia regulaminowa: 2 500 zł x 20% = 500 zł

Obliczamy wynagrodzenie za jedną godzinę pracy nadliczbowej:

• (2 500zł +250zł + 500zł) = 3 250zł : 168h = 19,35 zł.
• 19,35 zł x 3h nadliczbowe = 58,05 zł

Obliczamy dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych:

• 2 500 zł : 168h = 14,88 zł
• 14,88 zł x 50% = 7,44 zł (50% dodatek)
• 7,44 zł x 3h nadliczbowe = 22,32 zł

Obliczamy łączne wynagrodzenie  za pracę w godzinach nadliczbowych:

58,05 zł („normalne wynagrodzenie”) + 22,32 zł (50% dodatek) =  80,37 zł

Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna w razie:

• konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
• szczególnych potrzeb pracodawcy.

Liczba godzin nadliczbowych przepracowanych w związku z okolicznościami określonymi powyżej nie może przekroczyć dla poszczególnego pracownika 150 godzin w roku kalendarzowym.

Inna rekompensata za godziny nadliczbowe – czasem wolnym za godziny nadliczbowe:

• na wniosek pracownika – w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych pracodawca, na pisemny wniosek pracownika, może udzielić mu w tym samym wymiarze czasu wolnego od pracy,
• bez wniosku pracownika – w takim przypadku pracodawca udziela czasu wolnego od pracy, najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego, w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych co jednocześnie nie spowoduje obniżenia wynagrodzenia należnego pracownikowi za pełny miesięczny wymiar czasu pracy.

Podstawa prawna:

• ustawa z dnia 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy,
• rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy.