Bezwzględny zakaz pracy w godzinach nadliczbowych oraz zakaz przekraczania normy dobowej dotyczy:

• pracownicy w ciąży, art. 148 pkt 2, art. 178 § 1 K.p.,
• pracownika młodocianego, art. 203 § 1 K.p.,
• pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia, art. 148 pkt 1 K.p. Zakaz ten obowiązuje również w przypadku szczególnych potrzeb pracodawcy, 151 § 2 K.p.

Względny (fakultatywny) zakaz pracy w godzinach nadliczbowych oraz zakaz przekraczania normy dobowej dotyczy:

• pracowników opiekujących się dzieckiem do 4 roku życia, bez ich zgody, 148 pkt 3, art. 178 § 2 K.p.,
• pracowników niepełnosprawnych niezależnie od orzeczonego stopnia niepełnosprawności z wyjątkiem: osób zatrudnionych przy pilnowaniu oraz gdy, na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę, art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Norma dobowa dla pełnego etatu oraz dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy wynosi 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy dopiero po przekroczeniu tej normy możemy mówić o pracy w godzinach nadliczbowych. Z kolei zakaz przekraczania 8 godzinnej normy dobowej które nie są pracą w godzinach nadliczbowych dotyczy pracy w systemach i rozkładach czasu pracy o których mowa a w art. 135-138, 143 i 144 Kodeksu pracy.

Natomiast w przypadku kobiet w ciąży oraz pracowników opiekujących się dzieckiem do 4 roku życia (nie jest wymagana zgoda pracownika), praca w godzinach ponadwymiarowych jest dopuszczalna. Praca w godzinach ponadwymiarowych może wystąpić w przypadku pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Przykład

Pracownica w ciąży zatrudniona na 1/ 2 etatu po 4 godziny dziennie i 20 godzin tygodniowo, może pracować w jednym dniu np. 6 godzin w drugim 2 godziny, dopiero przekroczenie 9 godzin pracy w danym dniu będzie pracą w godzinach nadliczbowych.