Dla powstania uprawnienia do odprawy pośmiertnej nie ma znaczenia przyczyna ani miejsce zgonu pracownika okoliczności te też nie muszą mieć związku z wykonywaną pracą. Warunkiem koniecznym do uzyskania odprawy zgodnie z art. 93 K.p. jest aby w tym czasie pracownik pozostawał w stosunku pracy lub w czasie pobierania po jego rozwiązaniu zasiłku z tytułu niezdolności do pracy.

Wysokość odprawy jest uzależniona od okresu zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy i wynosi:

• jednomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat,
• trzymiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 10 lat ,
• sześciomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 15 lat.

Do okresu zatrudnienia o których mowa powyżej wlicza się pracownikowi okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła na zasadach określonych w art. 23¹ (przejście zakładu pracy na innego pracodawcę), a także w innych przypadkach, gdy z mocy odrębnych przepisów nowy pracodawca jest następcą prawnym w stosunkach pracy nawiązanych przez pracodawcę poprzednio zatrudniającego tego pracownika.

W przypadku jednoczesnego zatrudnienia w kilku zakładach pracy, odprawa przysługuje z każdego z nich oddzielnie, wysokości odprawy ustala się stosując zasady obowiązujące przy ustalaniu ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy.

Odprawa pośmiertna przysługuje następującym członkom rodziny:

• małżonkowi,
• innym członkom rodziny spełniającym warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Odprawę pośmiertną dzieli się w częściach równych pomiędzy wszystkich uprawnionych członków rodziny. Jeżeli po zmarłym pracowniku pozostał tylko jeden członek rodziny uprawniony do odprawy pośmiertnej, przysługuje mu odprawa w wysokości połowy należnej odprawy.

Przykład

Żona zmarłego pracownika wystąpiła z wnioskiem do pracodawcy o wypłatę odprawy. Pracownik przepracował w zakładzie pracy 2 lata, przysługuje odprawa w wysokości  jednomiesięcznego wynagrodzenia. Do wypłaty uprawniona jest jedna osoba żona pracownika, odprawę wypłaca się w wysokości połowy naliczonej kwoty. Dziecko pracownika ma 28 lat, pracuje i nie jest uprawnione do otrzymania odprawy ponieważ nie spełnia warunków do przyznania renty rodzinnej.

Pracodawca nie ma obowiązku wypłaty odprawy w przypadku gdy ubezpieczył pracownika na życie a odszkodowanie wypłacone z tytułu ubezpieczenia jest nie niższe niż wysokość odprawy. Jeżeli natomiast odszkodowanie jest niższe niż wysokość odprawy pracodawca jest obowiązany wypłacić rodzinie różnicę pomiędzy tymi świadczeniami.

Przykład

W trakcie przebywania na urlopie wypoczynkowym pracownik uległ śmiertelnemu wypadkowi. Przepracował w zakładzie pracy 12 lat, pracodawca obowiązany jest wypłacić odprawę pośmiertną w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia.

Przykład

Zmarły pracownik pozostawił żonę i dwoje dzieci, jedno z nich ukończyło 19 lat i uczy się w szkole średniej, drugie 28 letnie pracuje. W tym przypadku prawa majątkowe przechodzą w częściach równych na żonę i jedno dziecko. Nie ma natomiast prawa do świadczeń najstarsze dziecko, które już pracuje, ponieważ nie spełnia warunków uprawniających do przyznania renty rodzinnej.

Od odprawy pośmiertnej nie odprowadzamy składek ZUS i zaliczki na podatek

Przy ustalaniu wysokości odprawy pośmiertnej stosujemy zasady jak przy ustalaniu ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy na podstawie § 2 pkt 8 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy.

Na temat sposobu obliczania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop mówi  §15, § 16, § 17 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia  za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop.

Ustalenie wysokości odprawy posmiertnej w przypadku pobierania zasiłku chorobowego przed nabyciem prawa do doprawy pośmiertnej

Zgodnie z § 11 rozporządzenia, jeżeli przez cały okres przyjęty do ustalenia podstawy wymiaru ekwiwalentu, poprzedzający miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu lub przez okres krótszy, lecz obejmujący pełny miesiąc kalendarzowy lub pełne miesiące kalendarzowe, pracownikowi nie przysługiwało wynagrodzenie, to przy ustalaniu tej podstawy uwzględnia się najbliższe miesiące, za które pracownikowi przysługiwało takie wynagrodzenie. Należy zatem cofnąć się do najbliższych miesięcy, w których pracownikowi przysługiwało wynagrodzenie.

Podstawa prawna

• art. 36 § 1¹ , art. 93 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 Kodeks pracy,
• art. 67 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
• art. 21 ust. 1 pkt. 7 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych,
• §15, § 16, § 17 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia  za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop.