Badania wstępne przeprowadza się zawsze przed dopuszczeniem pracownika do pracy. Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego.

Pracodawca, który dopuści do pracy pracownika bez wstępnych badań lekarskich, podlega karze grzywny od 1 000 zł. do 30 000 zł grzywny.(art. 283 k.p.)

Wstępnym badaniom lekarskim podlegają:

• osoby przyjmowane do pracy,
• pracownicy młodociani przyjmowani na inne stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.

Kto może być zwolniony z badań wstępnych?:

Z badań wstępnych zwolnieni są pracownicy, którzy przyjmowani zostają u pracodawcy ponownie na to samo stanowisko pracy, bądź na stanowisko pracy o takich samych warunkach pracy, poprzez zawarcie kolejnej umowy o pracę zaraz po wygaśnięciu umowy poprzedniej.

Badaniom wstępnym nie podlegają pracownicy przyjmowani ponownie do tego samego zakładu pracy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy, na podstawie kolejnej umowy o pracę w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę z tym pracodawcą.

Przykład

Umowa o pracę rozwiązała się z pracownikiem w dniu 31 marca, pracodawca z dniem 15 kwietnia ponownie zatrudnia tego samego pracownika. Pracodawca nie ma obowiązku skierowania pracownika na badania wstępne.

Przykład

Pracownik posiada ważne badania lekarskie do 30 marca, jego umowa rozwiązała się z dniem 28 lutego. Pracodawca ponownie zatrudnia pracownika w dniu 15 marca. Pracodawca bez obowiązku skierowania pracownika na badania wstępne nawiązuje stosunek pracy. Dopiero w dniu 30 marca będzie zobowiązany skierować pracownika na kolejne badania lekarskie.

Koszt badań lekarskich – ponosi pracodawca od tej zasady co należy podkreślić nie ma żadnego wyjątku. Niedopuszczalna jest więc sytuacja, w której np. osoba skierowana na badania wstępne uiszcza za nie należną opłatę, a dopiero potem otrzymuje jej zwrot od pracodawcy. Mielibyśmy wówczas do czynienia z pewnego rodzaju refundacją kosztów badania profilaktycznego, tymczasem przepisy mówią wprost o ponoszeniu tych kosztów przez pracodawcę, a nie o ich zwrocie pracownikowi.

Wynagrodzenie

Badania lekarskie przeprowadzane są w miarę możliwości w godzinach pracy. Za czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej miejscowości przysługują mu należności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych.

Nie wykonanie badan lekarskich przez pracownika. Konsekwencje.

Umyślne niewykonanie badań lekarskich przez pracownika po skierowaniu przez pracodawcę jest niedostosowaniem się do obowiązków pracownika (art. 211 k.p.) i stanowi podstawę do wypowiedzenia umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia na podstawie art 52 § 1 pkt 1 k.p.  (SN 10 maja 2000 roku, syg. I PKN 642/99).

Zmiany od 01 kwietnia 2015 r.

Badania wstępne nie będą obowiązywały również w przypadku pracowników przyjmowanych do pracy u innego pracodawcy na dane stanowisko w ciągu 30 dniu po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy, oraz w przypadku pracowników pozostających w równoległym zatrudnieniu, w przypadku:

• gdy przedstawią pracodawcy aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie,
• pracodawca uzna, że warunki opisane w skierowaniu odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku w jego zakładzie pracy.

Powyższe zmiany nie dotyczą pracowników przyjmowanych do wykonywania prac w szczególnie niebezpiecznych.

Istotną zmianą jest nie tylko wskazanie w skierowaniu stanowiska pracy pracownika, ale pracodawca powinien w skierowaniu określić warunki pracy na danym stanowisku.

Wymagane dokumenty do ustalenia zbieżności „starych” i nowych stanowisk pracy które powinien przedłożyć pracownik:

• aktualne orzeczenie lekarskie z poprzedniego zakładu pracy,
• wraz ze skierowaniem na badania lekarskie w celu uzyskania powyższego orzeczenia.

Skierowanie na badania lekarskie wydawane jest w dwóch egzemplarzach z których jeden otrzymuje osoba kierowana na badania.